Elektronik imalat alanında, Esnek Baskılı Devreler (FPC) bükülebilir, hafif ve ince özellikleri nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Akıllı telefonlardan ve tabletlerden giyilebilir cihazlara kadar, FPC'ler her yerde bulunur ve elektronik ürünlerin minyatürleştirilmesi ve çok işlevliliğinin sağlanmasında kritik destek sağlar. Lehimleme, FPC'lerin üretiminde vazgeçilmez bir ana işlemdir. Ancak, bu işlem sırasında oluşan lehim dumanı, sessizce işçilerin sağlığını tehdit eden gizli bir katil haline gelmiştir.
1. Lehim Dumanı Bileşiminin Analizi
Lehimleme sırasında üretilen lehim dumanı tek bir madde değil, bileşenleri lehimler, fluxlar ve lehimlenen malzemelerle yakından ilişkili karmaşık bir karışımdır. FPC lehimlemede, yaygın olarak kullanılan lehimler kalay-kurşun alaşımları ve kurşunsuz lehimlerdir (örneğin, kalay-gümüş-bakır alaşımları). Bu lehimler yüksek sıcaklıklarda eridiğinde, metal buharları salarlar ve bu buharlar havada hızla soğuyarak minik metal parçacıkları oluşturur. Örneğin, kalay dumanda kalay oksit parçacıkları şeklinde bulunur.
Flux, lehimleme sırasında oksitleri giderme ve yüzey gerilimini azaltma rollerini oynar, ancak bileşimi de karmaşıktır, çoğunlukla reçine, aktivatörler, çözücüler vb. içerir. Bunlardan, aktivatörlerdeki halojenürler yüksek sıcaklıklarda hidroklorik asit gibi tahriş edici gazlar üretmek üzere ayrışır. Ayrıca, FPC'lerin kendilerinin malzemeleri, örneğin poliimid gibi polimer malzemeler, lehimlemenin yüksek sıcaklığında ayrışarak benzen ve formaldehit gibi zararlı gazlar üretebilir.
2. Lehim Dumanının Solunum Sistemine Zararları
Solunum sistemi, lehim dumanından ilk zarar gören sistemdir. Çoğunlukla mikron veya hatta nanometre seviyesinde çaplara sahip bu minik duman parçacıkları, solunumla kolayca akciğerlerin derinliklerine nüfuz edebilir. Metal parçacıkları (örneğin, kalay oksit, kurşun parçacıkları) içeren dumanın uzun süreli solunması, akciğer dokularında iltihabi reaksiyonlara neden olabilir. Makrofajlar bu yabancı cisimleri fagosite etmeye çalışır, ancak bazı parçacıkların tamamen temizlenmesi zordur ve yavaş yavaş akciğerlerde birikir. Zamanla, bu, öksürük, balgam üretimi ve nefes darlığı gibi semptomlarla seyreden, solunum fonksiyonunu ciddi şekilde bozan ve yaşam kalitesini düşüren pnömokonyoza yol açabilir.
Hidroklorik asit ve formaldehit gibi tahriş edici gazlar, solunum mukozasını tahriş ederek solunum yolu iltihabını tetikleyebilir. Erken evrede bu, boğaz ağrısı ve öksürük şeklinde ortaya çıkabilir; uzun süreli maruz kalma, kronik bronşit ve astım gibi kronik solunum yolu hastalıklarına dönüşebilir. İlgili mesleki sağlık araştırma verilerine göre, havalandırması yetersiz lehimleme atölyelerinde 5 yıldan fazla çalışan işçilerin, genel nüfusa göre kronik solunum yolu hastalıkları riski birkaç kat daha yüksektir.
3. Sinir Sistemine Yönelik Potansiyel Tehdit
Lehim dumanındaki kurşun ve manganez gibi ağır metaller gibi bazı bileşenler, sinir sistemi üzerinde toksik etkilere sahiptir. İnsan vücuduna girdikten sonra, kurşun kan dolaşımı yoluyla beyne ulaşabilir, nörotransmiterlerin normal iletimini engelleyebilir ve sinir sisteminin işlevini etkileyebilir. Kurşun bulaşmış lehim dumanına uzun süre maruz kalmak, işçilerin baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk ve hafıza kaybı gibi semptomlar yaşamasına neden olabilir. Şiddetli vakalarda, bilişsel bozukluk ve yavaş tepki gibi sorunlara yol açarak merkezi sinir sistemine zarar verebilir.
Manganez, dumanda manganez oksit gibi formlarda bulunur ve ayrıca nörotoksisiteye sahiptir. Kronik manganez zehirlenmesinin erken evresinde, hastalar genellikle uykusuzluk, rüyalar görme ve ilgisizlik gibi nevrotik sendromlarla karşılaşırlar. Zehirlenme kötüleştikçe, uzuv titremeleri, yavaş hareketler ve katı ifadeler—Parkinson hastalığının belirtilerine benzer—gibi ekstrapiramidal sinir hasarı belirtileri ortaya çıkabilir ve bu da hastanın kendi kendine bakma yeteneğini ciddi şekilde etkiler.
4. Cilt ve Gözlerde Tahriş Edici Hasar
FPC lehimleme alanlarında, işçilerin ciltleri ve gözleri de sıklıkla lehim dumanından etkilenir. Dumandaki flux içindeki organik çözücüler ve tahriş edici gazlar gibi kimyasal maddeler, ciltle temas ettikten sonra cildin bariyer fonksiyonuna zarar vererek kuruluk, kaşıntı, kızarıklık ve kontakt dermatite yol açabilir. Cilt uzun süre tekrar tekrar maruz kalırsa, cilt keratinleşmesi ve çatlama gibi sorunlar da ortaya çıkabilir.
İnsan vücudunun en hassas organlarından biri olan gözler, lehim dumanının tahrişine daha duyarlıdır. Dumandaki minik parçacıklar ve tahriş edici gazlar, gözlerle temas ettiğinde göz batması, yaşarma ve konjonktival konjesyon gibi semptomlara neden olabilir. Böyle bir ortama uzun süre maruz kalmak, konjonktivit ve keratitis gibi göz hastalıklarını kolayca tetikleyebilir; şiddetli vakalarda, görme yetisini etkileyerek işçilerin günlük yaşamına ve işine büyük rahatsızlık verebilir.
5. Göz Ardı Edilemez Karsinojenik Riskler
Lehim dumanının bazı bileşenleri, Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından kanserojen olarak sınıflandırılmıştır. Örneğin, lehimleme sırasında üretilen polisiklik aromatik hidrokarbonlar ve ayrıca bazı ağır metal bileşikleri (örneğin, altı değerlikli krom bileşikleri), uzun süreli solunumla kanser riskini artırabilir. FPC lehimlemede, kullanılan malzemelerin ve işlemlerin karmaşıklığı nedeniyle, üretilen kanserojen türleri daha çeşitli olabilir. Uzun süre lehimleme yapan işçiler için, akciğer kanseri ve mesane kanseri gibi kanserlerin gelişme riski önemli ölçüde artar. Çok sayıda lehimleme işçisinin sağlık durumunu takip eden bir çalışma, akciğer kanseri insidanslarının genel nüfusa göre önemli ölçüde daha yüksek olduğunu buldu ve bu durum, lehim dumanı ortamına uzun süreli maruz kalmayla yakından ilişkiliydi.
Lehim dumanının insan sağlığına zararları kapsamlı ve ciddidir. FPC lehimleme teknolojisinin yaygınlaşmasıyla birlikte, hem işletmeler hem de bireysel işçiler lehim dumanına karşı korumaya büyük önem vermelidir. İşletmeler, atölye havalandırma sistemlerini optimize etmeli, gelişmiş duman arıtma ekipmanları kullanmalı ve işçilere profesyonel koruyucu maskeler ve gözlükler gibi yüksek kaliteli kişisel koruyucu ekipmanlar sağlamalıdır. İşçiler de koruma bilincini artırmalı, güvenlik çalışma prosedürlerine sıkı sıkıya uymalı ve potansiyel sağlık sorunlarını erken evrede tespit etmek için düzenli mesleki sağlık muayeneleri yaptırmalıdır. Ancak bu şekilde, elektronik imalat endüstrisinin gelişimini teşvik ederken işçilerin sağlığını etkin bir şekilde koruyabiliriz.
Mesajınız 20-3.000 karakter arasında olmalıdır!